5 dakikada okunur

Logline Nedir?

Güncelleme tarihi: 16 Ağu 2022

Logline, uzun, orta ve kısa metraj filmlerin, televizyon programlarının, dizilerin ve hatta romanların içinde geçen tüm olay örgüsünü, anlatılan hikayenin dinamiğini ve kurgusunu, 20-25 kelime ile açıklayabilen tek bir cümledir.

Sinemada Logline, başlarda yazılmış mevcut işi özetlemek için kullanılıyormuş.

Eski film stüdyolarında yıllar içinde yığınla senaryo birikirmiş. Çekilenler, çekilmeyenler, bekletilenler, yeni gelen ve daha hiç okunmamışlar. Biriken o dosya yığınını hayal etsenize. Geri dönüp bir senaryoya yeniden bakmak istediklerinde, o yığının içinde, hatırladıkları olayların geçtiği o senaryoya ulaşmak için saatlerini harcamak artık canlarına tak etmiş. Bunun daha pratik bir yolunu aramışlar ve çözümü, senaryoyu her şeyiyle özetleyebilecek bir cümle yazıp dosyaların üzerine yapıştırmakta bulmuşlar. Önce okumuş, sonra karakterleri, aralarındaki çatışmayı, filmin eylemini, olay örgüsünü özetleyecek cümleler yazmaya başlamışlar. Sonra da bu cümlelere aslında bir Denizcilik terimi olan "Logline" yani "Seyir Hattı" adını vermişler.

Bu yorum Stanley D. Williams'a ait.

Eskiden denizciler, iskeleden ayrılırken arkadaki halatları açar, makaraları serbest bırakır, kum saatini çevirir ve kum akarken avuçlarından kaç düğüm noktası geçtiğini sayarlarmış. Bu işlem onlara, ne hızda ilerlediklerini gösterirmiş. Belli bir hızda, belli bir sürede tam olarak nereye geldiklerini ve geri dönüş mesafesin, o şekilde hesaplarlarmış. Kaybolmamak için. Bir nevi navigasyon. İşte uyguladıkları bu pratik teknikle kendilerine belirledikleri seyir hattına "Logline" diyorlarmış. O film stüdyolarında biri, bu cümleleri muhtemelen denizcilerin seyir hatlarını belirlemek için kullandıkları o yönteme benzetti. Artık adamlar senaryo yığınları arasında kaç kere yol kaybedip boğuldularsa :) Yıllar sonra, Logline mevcut yazılanı özetlemekten öteye geçip, yazılmaya başlayana yol gösteren bir rehber halini aldığında da bu mantık hala geçerli bence. Düşünsenize, siz bir cümle yazıyorsunuz. Sadece tek bir cümle ve tüm filmi özetliyorsunuz. Üstelik bunu filmi yazmaya yani fikrinizi kurmaya başladığınız ilk anda yapmaya başlamanız lazım. Devamında alacağınız yolu, hikayenin nerelerde seyir edeceğini, yolunu nasıl bulacağını, nasıl bir rota izleyeceğini, bu cümlenin senden beklediklerini karşıladığında başarılı bir şekilde kurabilirsin. Yani yolunu bulabilirsin. Bu açıdan bakınca bir aydınlanma yaşıyorsunuz.

Dolayısıyla Logline, zamanla geliştirilen teknikleri ve zorunlu kılınan yazım kurallarıyla işin yazımı başladığında işin kurgusunun doğruluğunu test etmek için kullanılan bir format haline gelmiş.

Öyle ki, tüm uzmanlar cümleleri farklı olsa da şu şekilde hemfikirler.

"Siz bir hikaye kurmaya başladığınızda, bu hikayeyi Logline yazım format ve kurallarına göre test ettiğinizde, yani Logline yazmanın gerekliliklerine göre hikayeyi bir cümle ile özetlemeye çalıştığınızda, üzerinde çalıştığınız hikaye Logline ın sizden istediklerini karşılamıyorsa, hikayenin üzerinde çalışmaya devam etmelisiniz. Logline ı yazdığınızda okuduğunuz o şey sizi etkilemiyorsa yeniden yeniden denemeli ve güçlü bir matematiği hikayenin kurgusuna yerleştirene kadar devam etmelisiniz. Aksi taktirde kaldırın çöpe atın"

diyorlar özetle.

Logline, yazımı çok zor ama hikayenin sağlığı ve etkileyiciliği açısından şart.

Mesela, izleyip hiç bir şey anlamadığımız, bizi atmosferde yok olmuşçasına boşlukta bırakan, olayların arasındaki kopukluklar, karakter çatışmalarındaki zayıflık, hikaye anlatımındaki düzensizlikten dolayı derdini bir türlü bize anlatamamış onlarca filmin en büyük hatası baştan o kurallara göz gezdirmemek. Çünkü baktığınızda, Logline yazabilmenin kurallarını uygulayabilmeniz için önce o kuralları hesaplayarak yazılmış bir hikayeye sahip olmanız gerekiyor. Sizi bir şekilde hikayenizi en iyi şekilde yazmaya zorunlu kılıyor. Bu bir hikaye anlatıcısı için müthiş bir disiplin.

Logline'ın 9 temel kuralı var.

Gelin bu kuralları, Schindler'in Listesi filminin o son derece başarılı Logline'ı üzerinden inceleyelim.

Filmin Logline'ı şöyle;

Schindler's List // Schindler'in Listesi (1993) - Amerika

Eng // "When a materialistic, womanising Aryan industrialist discovers his Jewish workers are being sent to Nazi death camps, he risks his life and fortune to save them." Tr // "Materyalist ve çapkın bir sanayici iş adamı, fabrikasında çalışan Yahudi işçilerinin Nazi ölüm kamplarına gönderildiğini keşfedince, hem kendi hayatını hem de onları kurtarma şansını riske atar."

Doğru bir Logline yazabilmek için;

1- Protagonisti yani hikayeye yön veren ana karakteri açıklamak. İsmini vermiyoruz. Ama karakterin derinine iniyoruz. Onu "O" yapan karakter özelliklere değiniyoruz. Sıfatları kullanarak onu tanımlıyoruz.

Schindler'in Listesi // "Materyalist ve çapkın bir sanayici iş adamı..."

Hikayedeki çatışmayı, hikayeye yön veren ana karakterin özellikleri belirleyeceği için bunları istiyor Logline bizden. Düşünsenize, materyalist, tek derdi para olan, büyük ticaret döndüren bir sanayici iş adamı, neden bir kaç Yahudi'yi soykırımdan kurtarmak için her şeyi riske atsın? Nasıl bir kırılma yaşayacak ki filmde, bunları göze alıp o insanlar için uğraşacak? Bunu düşündürmek istiyor okuyucuya bu Logline.

2- Karakter isimlerini asla vermiyoruz. Hikayedeki hiçbir karakterin adını kullanmıyoruz. Protagonist'in derinine iniyor, diğer karakterleri genel tanımlıyoruz.

Schindler'in Listesi // "Nazi" ve "Yahudi fabrika işçileri" Ana karakter haricindeki diğer karakterleri genel tanımlamış.

3- Antagonistin (Protagonist'in karşısındaki engel teşkil eden ikinci karakter) ya da karşıt bir olayın, ana karakterin hedefine engel teşkil ettiğinin, karakterin çabasını zorlaştırıcı bazı olayların olabileceğinin ip uçlarını veriyoruz.

Schindler'in Listesi // ("Nazi" - "Kurtarabilmek") 2. Dünya Savaşı döneminde Nazilerin Yahudilere uyguladığı Soykırım, Schindler'in yani hikayedeki Protagonistin asıl hedefini zorlaştırıcı bir etken.

4- Filmin türü ile ilgili tüm bilgiyi açıkça ortaya koyuyoruz. Logline ı okuyan, bir bilim kurgu mu, gerilim mi, aşk mı, dram mı, komedi mi? ne izleyeceğini anlamalı.

Schindler'in Listesi // ("Nazi - "Ölüm Kampları" - "Hayat Kurtarmak") ip uçları sayesinde bize tarihi bir darm filmi izleyeceğimizi veriyor.

5- Protagonist in amacını olabildiğince net ortaya koyuyoruz ve olabildiğince cümlenin başlarında vermeyi zorluyoruz.

Schindler'in Listesi // ("onları kurtarabilme") ip uçları sayesinde ana karakterin hikayedeki asıl hedefinin hayat kurtarmak olduğunu biliyoruz. Kendi hayatı pahasına hayat kurtarmak istiyor. Kahramanın en güçlü motivasyonu eğer o birşeyler yapmazsa o insanlar ölecek. Dolayısıyla kahramanın ana hedefi, kahramanın o hedefteki asıl motivasyonunu da vermeli.

6- Hikayenin eylemini veriyoruz. Kahramanların aktif olarak hareket edeceği o eylem ne?

Schindler'in Listesi // ("...kendi hayatını ve onları kurtarabilme istimalini riske atar") ip uçları sayesinde biliyorum ki bu filmin iki eylemi var. 1.si hayat kurtarmak 2.si de bunu yaparken hayatta kalabilmek.

7- Zamanlayıcı bir bomba etkisi yaratıyoruz. Belli bir süre içinde Protoganist bunu yaptı yaptı. Yoksa herşey alt üst olacak hissini okuyucuya geçirebilmek zorundayız.

Schindler'in Listesi // ("... Yahudi işçilerinin Nazi kamplarına ölüme götürüldüğünü keşfedince...") iç ucu sayesinde ana karakterimizin 2. Dünya Savaşı bitene kadar olabildiğince fazla hayat kurtarması ve aynı zamanda hayatta kalabilmesi gerektiğinin stresini alıyoruz. Ana karakter ölürse, insanların kurtulma ihtimali kalmayacak. Hikayedeki asıl eylem çökecek.

8- Kurduğunuz dünyayla ilgili ve dünyanın anlattığınız dönemdeki haliyle ilgili bilgileri açıkça verin.

Schindler'in Listesi // ("Nazi") Hikayenin 2. Dünya Savaşı Almanyası'nda geçtiğini biliyorum ve o dönemde orada nasıl bir hayat yaşandığına dair bir fikrim var. Örneğin; "İnsanların anne karnından değil kapsüllerde ürediği bir dünyada..." diye tanımlanan bir dünyanın bizi bir bilim kurgu dünyasıyla müjdelediğini biliyoruz. Üstelik bu cümle bize filmin dünyasından ziyade, türüyle de ilgili bilgi veriyor.

9- Cümleyi asla hikayenin sonundan ipucu vererek bitirmiyoruz.

Schindler'in Listesi // (...riske atar) Böyle bir cümle finalinden filmin sonunu tahmin edebilmek imkansız. Ne olacak? Başarılı olabilecek mi? Sununda ne olacak, insanları kurtarabilecek mi? Kendisi hayatta kalabilecek mi? Başlarına neler gelcek? Hiçbir şey bilmiyoruz.

Bu kurallara uygun bir cümle yazmak demek, öncelikle işin hikayesinin bu kurallara uygun kurgulanmış olması demek aynı zamanda. O yüzden Logline çok kilit, çok önemli.

Evet böylesi başarılı bir Logline ı alıp onun altında kuralları incelemek pek adil gelmeyebilir. Çünkü bu Logline tüm kuralları karşılıyor. Sıfırdan yazmak elbette bu kadar kolay değil. Kesinlikle çok zor. Logline ın ne olduğunu ve ne kadar gerekli olduğunu anlatan tüm uzmanlar aynı zamanda bunun ne kadar zor olduğunu da söylüyor. Ama bir yerden başlamak lazım. Tagline yazımıyla ilgili pratik yapabilmek için önerdiğim yolu Logline için de öneriyorum. Logline ı olmayan bir sürü film var. Bizim sinemamıza bakabilirsiniz mesela. Onlardan birine, en favori işe bu bir dizi, film, tv programı, roman da olabilir. Oturup bir logline yazın ve gerçekten o hikayeyi karşılayana ve bu kurallara uyana kadar da devam edin. Sonra başarısını insanlar üzerinde deneyebilirsiniz. Söylediğiniz o logline ı duyduklarında yazdığınız işi tahmin edebilirlerse müthiş! Hiçbir zaman bu işlerden birini üretmeyecek olabilirsin. Ama bir hikayeyi bu şekilde tek cümleyle özetleyebiliyor olmak bence havalı bir şey. Mesela, eşin dostun yanında bir filmi en iyi özetleyen adam olmak istemez misin? Bol şans!